بلافاصله بعد از تولد تا چندین روز پس از آن مایعی از سینه مادر ترشح می شود که غلیظ و زرد رنگ است که به آن کلستروم  یا  آغوز گفته می شود که سرشار از مواد ایمنی زا  برای نوزاد است.

اهمیت کلستروم یا آغوز در نوع و میزان پروتئینهای آن است که میزان آن در آغوز سه برابر شیر مادر است و این پروتئینها، ایمنی بخش می باشند همچنین ویتامین های محلول در چربی، سدیم و پتاسیم و مواد معدنی آن نسبت به شیری که بعداً تولید می‌شود بیشتر و مقدار چربی و قند آن کمتر است.

 شیر مادر تمام نیازهای تغذیه شیرخوار را تامین می‌کند و ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیرخوار تغییر پیدا می‌کند شیرمادر  89% آن از آب تشکیل شده است. چربی شیر مادر در شروع هر وعده شیردادن کمتر و سپس میزان آن به تدریج بیشتر می‌شود این تغییرات کمک بزرگ به سیر نگهداشتن شیرخوار می کند.

جذب چربی شیر مادر نسبت به شیر گاو تا حدی بیشتر است. شیر مادر دارای مقادیر زیادی چربی های مفید امگا 3 و امگا 6 است که در تکامل سیستم عصبی بینایی، افزایش بهره هوشی و مهارت های تکاملی شیرخوار موثر است. همچنین شیر حاوی آنزیم های هضم کننده است که به جذب بهتر آن کمک می‌کند.

 پروتئین شیر مادر از سایر شیرها سهل الهضم تر است و حاوی موادی است که در بدن نوزاد ساخته نمی شود.

 شیر مادر حاوی ویتامین‌های ضروری و مواد معدنی مختلفی است که مهمترین ویتامین های شیر مادر عبارت است از ویتامین k ویتامین A و ویتامین C است همچنین حاوی بعضی از مواد معدنی مهم و ضروری است که مهم ترین آن آهن، روی، منیزیم و املاح دیگر سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر می‌باشد به دلیل اینکه کلیه نوزادان و شیرخواران ظریف و حساس است تحمل بار زیادی املاح را ندارد بنابراین میزان املاح در شیر مادر کم و متناسب با کلیه شیرخوار است.

کلسیم شیر مادر جذب بهتری نسبت به شیر گاو دارند و شیرخواران که شیر مادر می‌خورند کمتر به کمبود روی مبتلا می‌شود.

با وجود اینکه آهن شیر مادر پایین است اما جذب آن 5 بار بیشتر از آهن شیر خشک می باشد.تغذیه با شیر مادر رابطه عاطفی بین مادر و فرزند را ایجاد می‌کند.

تماس و توجه مادر در هنگام شیر دادن اثر مطلوبی بر رشد شیرخوار دارد و همچنین تماس پوستی مادر و نوزاد علاوه بر برقراری پیوند عاطفی بین آنها سبب گرم نگه داشتن و بهبود رشد و تکامل وی می گردد.

شیرمادر سرشار از عوامل ضد میکروبی، ویروسی، انگلی و قارچی است که شیرخوار را در مقابل بسیاری از بیماری‌های عفونی محافظت می‌کند.

اطلاعات گسترده موجود نشان می‌دهد که بسیاری از اختلالات حاد و مزمن کودکان نظیر عفونت گوش میانی، بیماری های اسهال حاد، ناخوشی های دستگاه تنفسی تحتانی، سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار، بیماری التهابی روده، لوکمی دوران کودکی، دیابت، چاقی، آسم در کودکانی که در دوران شیرخواری با شیر مادر تغذیه می‌شدند به دفعات کمتر اتفاق می‌افتد.

" فاطمه شفیعی" کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر