بیماری ویلسون یک اختلال ژنتیکی نادر است که در آن بدن قادر به دفع مس اضافی نیست و این فلز در کبد، مغز و سایر اندام‌ها تجمع می‌یابد. تغذیه درمانی به عنوان بخش مکمل درمان دارویی، نقش حیاتی در کنترل این بیماری ایفا می‌کند.

اصول پایه تغذیه در ویلسون

1. کاهش دریافت مس (کمتر از 1 میلی‌گرم در روز)
2. افزایش دفع مس از طریق مواد غذایی
3. پرهیز از غذاهای غنی از مس
4. تأمین نیازهای تغذیه‌ای بدون تحمیل بار اضافی به بدن

غذاهای ممنوعه (پر مس)

• جگر و احشای حیوانی: بالاترین میزان مس را دارند
• غذاهای دریایی: صدف، میگو، ماهی‌های چرب
• آجیل و دانه‌ها: بادام، گردو، تخمه کدو
• شکلات تلخ و کاکائو
• قارچ و عدس
• غلات کامل: سبوس گندم، جو دوسر

غذاهای مجاز (کم مس)

• پروتئین‌های کم مس: مرغ، بوقلمون، تخم مرغ
• سبزیجات: هویج، کاهو، خیار، کدو سبز
• میوه‌ها: سیب، موز، گلابی، هندوانه
• نشاسته‌ها: برنج سفید، نان سفید، سیب زمینی
• لبنیات: شیر، پنیر، ماست (به دفع مس کمک می‌کنند)

راهکارهای عملی برای کاهش جذب مس

1. اجتناب از ظروف مسی در پخت و پز
2. آب‌سنجی: بررسی میزان مس در آب آشامیدنی
3. مصرف همزمان غذاهای حاوی روی (مانند تخم مرغ) که جذب مس را کاهش می‌دهد
4. پرهیز از غذاهای اسیدی که در ظروف مسی تهیه شده‌اند
   
   

نقش مکمل‌ها

• روی: با مهار جذب مس در روده عمل می‌کند
• ویتامین E: به عنوان آنتی‌اکسیدان برای محافظت کبد
• ویتامین B6:در صورت مصرف پنیسیلامین تجویز می‌شود

نکات مهم

• آب آشامیدنی باید از نظر محتوای مس بررسی شود
• مصرف نمک باید متعادل باشد
• پیگیری منظم سطح مس خون ضروری است
• ترکیب درمان دارویی با رژیم غذایی بهترین نتایج را دارد

جمع‌بندی:
تغذیه درمانی در بیماری ویلسون نیاز به نظم و دقت دارد. با رعایت رژیم کم مس و مصرف منظم داروها، می‌توان از عوارض جدی این بیماری جلوگیری کرد. مشاوره منظم با متخصص تغذیه و گوارش برای تنظیم برنامه غذایی شخصی‌سازی شده ضروری است.

«صبا خطاپوش» کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی