بارداری یکی از مهم ترین دوره های زندگی هر خانم می باشد. بیشتر مادران براین باورند که وقتى باردار هستند باید غذاى بیشترى بخورند تا رشد و نمو جنین آنها دچار مشکل نشود، ولى غالبا نمى دانند چه قدر باید بخورند.

این باور غلط وجود دارد که "زن باردار باید به اندازه دو نفر غذا بخورد". واقعیت این است زنانى که براى دو نفر غذا مى خورند، دچار افزایش وزن بیش از مقدار مورد نیاز مى شــوند. خانم هاى باردار هم باید مانند سایر افراد خانواده روزانه از 5 گروه اصلى غذایى استفاده کنند.

 

آنچه که در تغذیه خانم باردار اهمیت دارد رعایت تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایى مى باشد. بهترین راه براى اطمینان از مصرف متعادل و متنوع مواد غذایى در روز اســتفاده از همه گروه هاى اصلى غذایى یعنى گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزى ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها است.

تنوع غذایى انتخاب انواع غذاها ازگروه های مختلف غذایى (مانند نان وغلات، میوه ها، سبزى ها و...) و همچنین انتخاب مواد غذایى مختلف در داخل هرگروه غذایى (مانند برنج، گندم، جو، جو دوسر، ذرت و...) مى باشد. ترش کردن و سوزش سر معده، تهوع و استفراغ، ورم و گرفتگی پا، ویار، یبوست، هموروئید یا بواسیر، افزایش بزاق دهان، دیابت بارداری، اکلامپسی و پره اکلامپسی، پرفشاری خون بارداری و کم خونی از اختلالات شایع در دوران بارداری می باشند که می بایست مادران باردار برای کنترل و درمان این اختلالات در طول دوره بارداری تحت نظر مشاور تغذیه قرار گیرند.

درشت مغذی ها و نقش آن ها در دوران بارداری:

نقش اصلى کربوهیدرات ها تأمین انرژى براى سلولهاى بدن به ویژه مغزو سیستم عصبى،گلبول هاى قرمز و سفید خون و کلیه است.

چربى منبع عمده تأمین انرژى براى بدن اســت و به جذب ویتامینها و آنتی اکسیدان های محلول در چربی کمک مى کند.

واضح و آشــکار اســت که نیاز به پروتئین در دوران باردارى به منظور تأمین نیازهاى مادر و جنین افزایش پیدا مى کند. کمبود پروتئین در باردارى پیامدهاى نامطلوب از جمله اختلال در رشد و سنتز سلول و بافتهاى جنین را به دنبال دارد.

فیبر بخشــى از میوه ها، ســبزى ها و دانه هاى خوراکى به ویژه حبوبات و غلات مى باشــد که در بدن انســان هضم فیبر به ســیر شدن کمک مى کنند. همچنین احتمــال بروز بیمارى هاى روده مانند ســرطان روده بزرگ و بواســیر را کاهش مى دهد.

از ســوى دیگــر فیبرها با کاهش جذب کلســترول و قندها در روده از بالا رفتن کلســترول و قند خون جلوگیرى مى کند و خطر ابتلا به بیمارى هاى قلبى- عروقى و دیابت را کاهش مى دهند  .زنان باردار بایستى به مصرف نان هاى سبوسدار، غلات کامل، سبزیجات برگ سبز و زرد و میوه هاى تازه و خشک جهت تأمین مواد معدنى، ویتامین ها و فیبر اضافى، تشــویق گردند.

اهمیت وزن گیری مناسب در دوران بارداری:

مراقبتهــاى دوران بــاردارى به منظور اطمینان از تأمین نیازهاى غذایى جنین و مادر و با هدف حفظ ســلامت هر دو انجام مى شود. یک شیوه ى قابل اتکا و در دسترس براى کسب این اطمینان، اندازه گیرى وزن و تعیین الگوى وزنگیرى مادر در طى مراقبتهاى دوران باردارى است.

زنان باردار دچار اضافه وزن و چاقى با مشــکلات متعددى در دوران باردارى و زایمان مانند دیابت، پرفشــارى خون و زایمان زودرس مواجه مى شوند. افزایش وزن بیش از حد هنگام باردارى یکى از نگرانى هاى زنان باردار مبتلا به اضافه وزن مى باشد. اگــر چــه افزایش وزن در زنان باردار دچار اضافه وزن، خطراتى را براى مادر و جنین به همراه دارد؛ ولى دوران باردارى زمان مناسبى براى کاهش وزن نیست و این زنان نیز باید تا حدودى افزایش وزن داشته باشند؛ بنابراین، انتخــاب مــواد غذایى باکیفیت و ارزش غذایى مطلوب و خوددارى از مصرف مواد غذایى پرکالرى، مورد تاکید مى باشــد.

 به منظور توصیه هاى تغذیه اى براى خانم هاى باردار دچار اضافه وزن و چاق باید به منابع غذایى در دسترس خانواده، عادات رفتار غذایى و شیوه زندگى آنان توجه شود. وزنگیرى مادر براى رشد و تکامل مطلوب جنین ضرورى است.

نوزادانى که مادرانشان در دوران باردارى وزنگیرى کافى نداشته اند، کم وزن به دنیا مى آیند. خطر تولد نوزاد کم وزن در مادران لاغر، دو برابر بیشتر از مادران با وزن طبیعى مى باشد. زنــان لاغــرى که قبل و حین بــاردارى از برنامه غذایى مطلوبى برخوردار نبوده اند، با دریافــت ناکافى کالرى و مواد مغذى مواجه خواهند شد. این مادران اگر پس از زایمان نیز دچار فقر غذایى باشند، دچار کمخونى نیز مى شوند؛ بنابراین مداخلات تغذیه اى براى بهبود وضع تغذیه زنان باردار لاغر ضرورى اســت.

"میترا سلطانی" کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر