سنگ کلیه یکی از دردناکترین اختلالات دستگاه ادراری محسوب می شود که ممکن است دارای چندین ترکیب شیمیایی مختلف باشد. معمول تـرین نـوع سنگ، حاوی کلسیم در ترکیب با اگزالات و یا فسفات است که تحت عنوان اگزالات کلسیم یا فسفات کلـسیم شناخته می شود.

 

این سنگ ها بیشتر در وضعیت هایی که ادرار فوق اسیدی یا فوق بازی است تشکیل می شود. در حقیقت سنگ های کلیوی زمانی کـه تعادل طبیعی آب، نمک، مواد معدنی و سایر عوامـل مـؤثر دیگـر تغییـر مـی کنند، در ادرار ایجـاد می شود. معمول ترین عاملی که سنگ های کلیوی را ایجاد می کند، عدم نوشیدن مقدار کـافی آب است.

·         تخصص ممکن است مصرف مواد غذایی حاوی مقادیر زیاد اگزالات را در افرادی که مستعد تشکیل سنگ های کلسیم اگزالاتی هستند، منـع کند .این مواد غذایی شامل کلم، ریواس، اسـفناج، چغنـدر، گنـدم، سـویا، بادام زمینی، بامیه، شکلات، چای سیاه هندی و سیب زمینی شیرین است.

·         غـذاهای حاوی مقادیر متوسط اگزالات که بیماران می توانند در حد مجاز اسـتفاده کننـد نیز شامل بلغور جو، انگور، کرفس، فلفل سبز، شاه توت، توت فرنگی و جگر است.

·         کمبود مایعـات به ویژه بـه صورت مزمن، از شایع ترین علت سنگ سازی به ویژه سنگ های کلـسیمی، است. افرادی که در طول شبانه روز ادرارشان کمتراز یک لیتـر اسـت در مقایـسه بـا افرادی که ادرار آنها بیشتر از دو لیتر است بیشتر مستعد سنگ سازی در کلیه هستند. بنابراین افراد روزه داری که کلیه سنگ ساز دارند، لازم است به دریافت مایعات توجه کافی داشته باشند.

·         نوع و اندازه سنگ بر تصمیم گیری فرد برای روزه گـرفتن یـا نگـرفتن تأثیرگذار است، به طوری که افراد دارای سنگ های اسید اوریکی لازم است به طور مرتب مایعات بنوشند.

·         فرد باید از افطار تـا سـحر مایعـات کـافی بنوشـد و از غـذاهای حـاوی فیبـر اسـتفاده کنـد و از مصرف خیلی زیاد غذاهای حاوی پروتئین بالا مانند گوشت قرمز و غذاهای حاوی نمک زیـاد خـودداری کنـد.

·         افراد با مصرف آش و غذاهای خورشتی در وعده سحری می توانند درصدد تأمین کردن آب بدن خود باشند. همچنین در مدت زمان بین افطار تا سحری می ‌توان کمبود آب بدن را با مصرف میوه ‌ها و شربت سکنجبین نیز جبران کرد.

·         به طور کلی افرادی که سنگ منفرد به مدت چند سال در کلیه شان دارند می توانند روزه بگیرند، مشروط بر اینکه بین افطار و سحر دست کم 8 لیوان آب بنوشند.

·         توصیه می شود تا حد امکان دوغ را از بیرون تهیه نکنند و در منزل از ماست کم چرب؛ دوغ بدون نمک درست کنند.

·         بعد از گذشت 2 ساعت از افطار، در هر ساعت می توانند آب و یا چای کم رنگ میل کنند.

·         از آنجایی که کلسیم باعث می شود اگزالاتی که فرد استفاده کرده در روده کمتر جذب شود، مصرف لبنیات نیز در حد معمول توصیه می شود./ف.نوروزی فرد

«راضیه حسینی»، کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی