ید یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای عملکرد طبیعی بدن انسان است که در سنتز هورمون‌های تیروئیدی نقش کلیدی دارد. این هورمون‌ها در تنظیم سوخت‌وساز، رشد مغز، سلامت سیستم عصبی، عملکرد طبیعی قلب و سایر اندام‌های حیاتی نقش دارند. کمبود ید می‌تواند منجر به بروز اختلالات جدی مانند گواتر، نارسایی‌های شناختی، کاهش ضریب هوشی در کودکان، اختلالات بارداری و ناباروری شود.

در دهه ۱۳۶۰، شیوع بالای گواتر در کشور ـ با نرخ حدود ۶۸٪ در میان دانش‌آموزان ـ زنگ خطری برای نظام سلامت بود. اجرای برنامه کشوری غنی‌سازی نمک خوراکی با ید از اوایل دهه ۱۳۷۰ به‌عنوان یک راهکار ساده، کم‌هزینه و بسیار مؤثر توانست این معضل را کنترل کند. با اجرای این برنامه، ایران موفق شد به استانداردهای جهانی پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید (IDD) دست یابد.

با این حال، در سال‌های اخیر شاهد رشد تبلیغات گسترده و نادرست برای مصرف نمک‌های غیریددار، از جمله "نمک دریا"، هستیم. این محصولات عمدتاً فاقد ید کافی هستند، اغلب شرایط تصفیه و کنترل کیفی را ندارند و مصرف آن‌ها می‌تواند سلامت عمومی جامعه را تهدید کند.

با توجه به تجربه موفق کشور در کنترل کمبود ید، ضروری است که استفاده از نمک یددار تصفیه‌شده و دارای مجوز سازمان غذا و دارو همچنان به‌عنوان تنها منبع قابل اطمینان تأمین ید مورد تأکید قرار گیرد. استمرار آگاه‌سازی عمومی و نظارت بر بازار، برای حفظ این دستاورد مهم ملی ضروری است./ف.نوروزی فرد

«راضیه سادات طبائی فرد» کارشناس ارشد علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز