بیماری لوپوس (یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک) یک بیماری خودایمنی و التهابی مزمن است که در زنان سنین باروری شایع تر بوده و نسبت ابتلا در زن به مرد 9 به یک است.

 

این بیماری یک مشکل چند علیتی بوده و ژنتیک و عوامل محیطی همانند عفونت ها، هورمون ها و داروها در ایجاد آن دخیل هستند. التهاب ناشی از لوپوس می تواند بر بسیاری از سیستم های بدن همچون مفاصل، پوست، کلیه ها، سلول های خونی، مغز، قلب و ریه تأثیر بگذارد.

نشانه های شایع لوپوس عبارتند از: خستگی شدید، مفاصل دردناک یا متورم، درد عضلانی، حساسیت به نور آفتاب، تب غیر قابل توضیح، راش پوستی(اغلب روی صورت)، زخم های دهان، رنگ پریده یا بنفش در انگشتان دست یا پا در اثر سرما یا استرس، و نارسایی کلیه. لوپوس با دوره‌های بهبودی و عود مشخص می ‌شود.

اگر چه نتایج حاصل از مطالعات در ارتباط با نقش رژیم غذایی در بیماری لوپوس قطعی نیست و تحقیقات بیشتری در این زمینه موردنیاز است، به نظر می رسد که یک رژیم غذایی متعادل می تواند در پیشگیری و مدیریت این بیماری مفید واقع شود و به کاهش بیماری های همراه در فرد کمک کند.

·         شواهد موجود از اهمیت رژیم غذایی غنی از ویتامین ‌ها به ویژه ویتامین های A، B₆، C، D و E؛ اسیدهای چرب غیر اشباع (به ویژه اسیدهای چرب امگا 3 و اسیدهای چرب تک غیر اشباع) و محدودیت مصرف سدیم در پیشگیری از عود لوپوس و کاهش بیماری های همراه ​حمایت می ‌کند.

·         همچنین نقش امیدوارکننده پلی فنول های غذایی که در سبزی ها، میوه ها و برخی مواد غذایی دیگر وجود دارد در مدیریت لوپوس قابل توجه است.

·         به همین ترتیب، تشویق بیماران به ترک سیگار، پرهیز از اضافه وزن و کنترل فشار خون و چربی خون برای کاهش عوارض قلبی عروقی دارای اهمیت است.

·         مصرف مکمل ویتامین D از دیگر مواردی است که در بیماران مبتلا به لوپوس توصیه می شود. حساسیت به نور، اجتناب و محافظت در برابر نور خورشید، مصرف کم ویتامین D و مصرف داروهای تجویز شده برای درمان علائم بیماری ممکن است مسوول سطوح پایین ویتامین D مشاهده شده در این بیماران باشد.

در بیماری لوپوس کاهش تولید فرم فعال ویتامین D به دلیل نارسایی رایج کلیوی نیز امکان پذیر است. به نظر می رسد افزایش سطح ویتامین D نشانگرهای التهابی و خونی را بهبود بخشیده و گرایشی در ایجاد بهبودی بالینی دارد.

·         مصرف کافی فیبر رژیمی در لوپوس قابل توصیه است؛ چرا که دریافت فیبر اثرات مفیدی در کاهش خطرات قلبی عروقی و کاهش سطوح مارکرهای التهابی همچون سیتوکین ها و هموسیستئین دارد.

·         از آنجایی که نارسایی کلیه در بیماری لوپوس شایع است، مصرف کل پروتئین ممکن است نیاز به کاهش داشته باشد. در چنین شرایطی مراجعه به متخصصان تغذیه برای تنظیم دقیق رژیم غذایی ضروری است. چرا که نیاز به محدودیت دریافت برخی از مواد غذایی در رژیم محتمل است.

«مهسا مؤذن»، دکترای تخصصی تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز