در سال ‌های اخیر، استفاده از بسته‌بندی‌های پلاستیکی در مواد غذایی به شدت گسترش یافته است که علاوه بر خطرات سلامتی که برای مصرف کنندگان ممکن است در پی داشته باشد منجر به آلودگی محیط زیست نیز می گردد.

افزایش هزینه‌های ناشی از مدیریت پسماند و کاهش منابع طبیعی برای تولید پلاستیک از دیگر اثرات استفاده از بسته بندی های پلاستیکی است که، این موضوع می‌تواند تأثیرات اقتصادی منفی بر جوامع و اقتصاد جهانی داشته باشد.

بسیاری از بسته‌بندی‌های پلاستیکی حاوی مواد شیمیایی مختلفی مانند فتالات‌ها، BPA (Bisphenol A) یا دیگر مواد افزودنی هستند که برای بهبود ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری، شفافیت یا دوام پلاستیک استفاده می‌شوند. این مواد می‌توانند به تدریج از پلاستیک به داخل غذا یا نوشیدنی منتقل شوند، به خصوص زمانی که بسته‌بندی در معرض گرما، رطوبت یا نور قرار می‌گیرد که در نهایت منجر به آلودگی مواد غذایی می گردد.

 بنابراین قرار دادن مواد غذایی داغ در بسته‌بندی‌های پلاستیکی یا ذخیره مواد غذایی در بسته‌بندی‌های پلاستیکی در دماهای بالا می‌تواند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی از پلاستیک به مواد غذایی شود.

این ترکیبات می‌توانند اثرات منفی بر سیستم غدد درون‌ریز انسان گذاشته و حتی منجر به بروز برخی سرطان‌ها شوند. در فصل تابستان، حرارت بیشتر باعث تسریع در آزاد شدن این مواد از پلاستیک‌ها می گردد. بسته‌بندی‌های پلاستیکی به ویژه بسته‌بندی‌های که برای مواد غذایی تازه، مانند میوه‌ها و سبزیجات، استفاده می‌شوند، ممکن است به دلیل نداشتن تهویه مناسب، محیطی مرطوب و مناسب برای رشد باکتری‌ها ایجاد کنند.

این باکتری‌ها می‌توانند به مواد غذایی نفوذ کرده و باعث آلودگی آنها و بیماری در مصرف کنندگان شوند. با توجه به موارد ذکر شده و اهمیت موضوع به منظور حفظ سلامت مصرف کنندگان و جلوگیری از خطرات احتمالی رعایت موارد زیر توصیه می گردد:

• از بسته‌بندی‌هایی استفاده شود که دارای تأییدیه‌های بهداشتی مانند نشان‌های FDA-approved، BPA-free  یا استانداردهای اروپایی (EU 10/2011) هستند.
• مصرف‌کنندگان باید از خرید محصولات غذایی با بسته‌بندی‌های شکسته، تغییر رنگ داده، یا بوی غیرعادی خودداری کنند.
• خودداری از انجماد مواد غذایی در نایلون‌های معمولی: بسیاری از نایلون‌ها مناسب فریزر نیستند و با یخ‌زدگی دچار ترک خوردگی و مهاجرت ترکیبات به غذا می‌شوند. بهتر است از کیسه‌های مخصوص فریزر (Freezer-safe) استفاده شود.
• خودداری از نگهداری غذاهای چرب در پلاستیک: چربی‌ها مهاجرت مواد شیمیایی از پلاستیک به غذا را تسهیل می‌کنند. برای موادی مانند روغن، گوشت و پنیر از کاغذهای مخصوص مواد غذایی یا ظروف شیشه‌ای استفاده شود.
• بررسی تاریخ تولید و شرایط نگهداری محصول: بسته‌بندی‌های قدیمی یا دچار تغییر رنگ و بوی غیرعادی ممکن است آلودگی شیمیایی یا میکروبی داشته باشند.
• پرهیز از گرم‌کردن غذا در ظروف فوم و پلاستیکی: ظروف فومی یا پلی‌استایرن در اثر حرارت مواد سرطان‌زا مانند استایرن آزاد می‌کنند.
• استفاده از اپلیکیشن‌ها یا لیبل‌خوان‌های هوشمند برای بررسی ترکیبات بسته‌بندی و اصالت کالا.
• اجتناب از استفاده مجدد از بطری‌های پلاستیکی یکبار مصرف.
• جایگزینی ظروف شیشه‌ای یا استیل برای نگهداری غذا.
• خودداری از گرم کردن غذا در ظروف پلاستیکی داخل مایکروویو، مگر اینکه روی آن "Microwave Safe" درج شده باشد
• خواندن برچسب‌ها و اطلاعات محصول پیش از خرید دنبال عبارت‌هایی زیر بر روی محصول باشید:

• • “Food Grade”
  • “BPA-Free”
  • “Safe for Microwave”
  • “Recyclable”/ف.نوروزی فرد

"الهام باباعلی" کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی موادغذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی