بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی است. در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال دارند. در صورتی که بیماران مبتلا به سلیاک پروتئینی از دسته گلوتن (گلیادین) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار و جوی دوسر وجود دارد را مصرف کنند دچار علایم عدم تحمل می‌شوند.

ظاهراً ورود گلوتن به سلول های پرزهای روده موجب پاسخ سیستم ایمنی می‌شود. واکنش التهابی ایجاد شده موجب تحلیل پرزهای روده وکاهش فعالیت آنزیم های روده می‌شود. چون بخش عمده‌ای از جذب مواد غذایی در روده و توسط پرزهای روده انجام می‌گیرد، در نتیجه تخریب پرزها موجب سوء جذب می‌شود. اغلب موارد بیماری سلیاک، ژنتیکی هستند.

•  علایم اصلی بیماری سلیاک چیست؟

 علایم بیماری بستگی به وسعت التهاب روده دارد. برخی دچار التهاب خفیف با علایم ناچیز می شوند که حتی گاهی ممکن است احساس کنند بیماری از بین رفته است. بعضی از بیماران التهاب شدیدتری دارند که علایم را تشدید می کند و مجبور به مراجعه به پزشک می شوند. تا وقتی که روده کوچک شدیدا ملتهب نشود علایم در فرد ایجاد نمی شود و افراد مختلف نشانه های کاملا متفاوتی دارند.

 نشانه های شایع: درد شکمی، نفخ وگاز، اسهال، مدفوع بدبو، کاهش وزن، کم خونی، رشد کم یا کاهش وزن در کودکان

 سایر علایم: احساس ضعف، خستگی، دردهای استخوانی و مفصلی، سطح پائین ویتامین ها و مینرال ها بخصوص آهن، کلسیم و فولات، استئوپروز، زخمی که دیر خوب شود

• سلیاک چگونه درمان می شود؟

بیماری سلیاک با اجتناب از مصرف غذاهای حاوی گلوتن درمان می شود. گلوتن عامل به وجود آورنده التهاب در روده کوچک است و وقتی که از رژیم غذایی حذف شود، روده بهبود می یابد و به حالت طبیعی بر می گردد. درمان دارویی ضرورت ندارد مگر در کسانی که به رژیم فاقد گلوتن جواب نمی دهند.

عادت کردن به استفاده از رژیم غذایی فاقد گلوتن، نیاز به تغییراتی در شیوه زندگی دارد. کلید درک رژیم غذایی فاقد گلوتن، مطالعه در برچسب های غذایی است. اگر غذایی مشکوک است، از آن اجتناب نموده و فرآورده مشابه آن را که مطمئن هستید فاقد گلوتن است بیابید. داروها نیز ممکن است شامل اجزای گلوتن باشند./ف.نوروزی فرد

«الهه عباسی» کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی دانشکده تغذیه و علوم غذایی