برگ، میوه، دانه، پوست و ریشه گیاه مسواک مصارف درمانی بسیاری دارد

گیاه مسواک درختچه ای از خانواده «سالوادوراسه» با نام علمی سالوادورا پرسیکا و نام عمومی مسواک است و در زبان فارسی آنرا اراک (Arak ) می‌خوانند. این گیاه بومی نواحی جنوبی ایران بوده است. برگ، میوه دانه، پوست و ریشه آن مصارف درمانی بسیار دارد. ریشه این گیاه چوبی مانند رشته‌های مسواک است و سابقاً به جای مسواک امروزی برای پاکیزه سازی دندان از آن استفاده می‌شده است.

چوب مسواک اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدان ، ترمیم کننده زخم و اثرات آرام بخش دارد

نتایج این تحقیقات نشان داده است: چوب مسواک یکی از مواد مؤثر در بهداشت دهان و دندان است که سازمان بهداشت جهان (WHO) استفاده از آن را توصیه و ترغیب نموده است. تأثیر چوب مسواک بر پاتوژن‌های پوسیدگی دندان ثابت شده است. سایر اثرات فارماکولوژیک چوب مسواک از جمله اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدان، ترمیم‌کننده زخم و اثرات آرام‌بخشی آن به اثبات رسیده است.

درخت مسواک، تری متیل آمین، الکالوئیدهای سالوادرین، کلراید، فلوراید، سیلیکا، سولفور، روغن خردل، ویتامین C،صمغ، مقدار کمی تانین Saponine و استرول دارد. این ترکیبات اثر ضد باکتری، ضد تب و ضد تحریک لثه دارند.

بعضی از چوب‌های جویدنی ترکیبات قلیایی ضد باکتری دارند. نتایج اخیر روی اثر میکروبیولویک درخت مسواک در باکتری‌های دهانی نشان داد که عصاره خاماین چوب اثربازدارندگی از رشد باکتری‌ها دهانی دارد و با اطلاعاتی که راجع به ترکیبات شیمیایی و خصوصیات دارویی آن ارائه کرده‌اند گزارش شده است چوب مسواک  به خاطر فلوراید زیاد آن اثر ضد پوسیدگی قوی دارد. همچنین استفاده منظم و مرتب از چوب‌های مسواک ممکن است کنترل تشکیل و فعالیت پلاک را به عهده داشته باشد.

با وجودی که روز به روز بهداشت دهان و دندان درجهان مطلوب‌تر می‌شود به عکس پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه بیشتر می‌گردد. مهم‌ترین علل این امر استفاده وسیع قندها در مواد خوراکی، کمبود فلوراید و کلسیم در تغذیه و عدم مراقبت‌های بهداشتی است.

 گیاه مسواک که جهت تمیز کردن، استحکام و جلوگیری از پوسیدگی دندان توصیه شده بیش از 1400 سال است که در بسیاری از کشورها مورد مصرف است.

مطالعات زیادی نشان داده است: اثر ضد باکتری، ضد پوسیدگی، ضد پلاک و ضد قارچی این چوب‌ها از طریق واکنش‌های مکانیکی و شیمیایی عمل می‌کنند، در مطالعه‌ای اثر ضد میکروبی شگفت‌انگیز سالوادورا پرسیکا روی استرپتوکوک موتان و استرپتوکوک فکالیس بسیار قابل توجه بود. ساقه‌ها و ریشه‌های این گیاه بافت لیفی دارد و به راحتی روی دندان‌ها ساییده می‌شود.

 " الهام اشرفی" دکترای تخصصی اصلاح نباتات (ژنتیک و بهنژادی گیاهی)دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر