بیشتر بدانیم: نقش تغذیه در سلامت دهان و دندان

رژیم غذایی و تغذیه نقش کلیدی در تکامل دندان ها، لثه و سلامتی بافت اطراف دهان دارد. تکامل اولیه دندان ها از ماه های دوم و سوم جنینی آغاز می شود. معدنی شدن دندان ها از ماه چهارم شروع شده و تا سال های قبل از نوجوانی ادامه می یابد که کلسیم، فسفر، روی، ویتامین های C و D مورد نیاز است.

به گزارش روابط عمومی دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز، در فساد دندان فاکتورهای متعددی از جمله حساسیت سطح دندانی، وجود برخی میکروارگانیسم ها و کربوهیدارت های قابل تخمیر در رژیم غذایی نقش دارد.

مواد غذایی از نظر تاثیر بر سلامت دندان به سه دسته تقسیم بندی می شوند:

مواد غذایی کاریوژن: موادی که دارای کربوهیدرات قابل تخمیر هستند و در زمان تماس با میکروارگانیسم های دهان، می توانند سبب اسیدی شدن بزاق شده و فرآیند پوسیدگی دندان را تشدید کنند. تمام انواع رژیمی قندها از جمله ملاس، عسل، شکر، شربت ذرت و... کاریوژنیک هستند. دسرها و نوشابه های حاوی قند، شیرینی ها و کیک ها خواص کاریوژنیک دارند.

مواد غذایی کاریواستاتیک: مواد غذایی که در فساد دندان دخیل نیستند و توسط میکروارگانیسم های دهان مصرف نمی شوند و در طی 30 دقیقه باعث اسیدی شدن بزاق نمی شوند. نمونه های این مواد غذایی شامل مواد پروتئینی مانند تخم مرغ، ماهی، گوشت قرمز، ماکیان و بیشتر سبزی ها، آجیل ها ، چربی ها، دانه های روغنی و ذرت بو داده می باشد.

مواد غذایی آنتی کاریوژنیک: موادی هستند که در حفاظت دندان ها نقش دارند. آدامس بدون قند دارای گزیلیتول و پنیر چدار کهنه از جمله مواد غذایی آنتی کاریوژنیک هستند. 

 عوامل رژیمی موثر بر سلامت دندان:

1.        شکل و قوام ماده غذایی:  هرچه ماده غذایی سریعتر از دهان عبور کند، کمتر به دندان و لثه ها می چسبد در نتیجه آسیب کمتری وارد می کند.

2.        مواجهه: هر چقدر زمان باقی ماندن نشاسته ها در دهان بیشتر باشد آسیب بیشتری خواهد داشت.

3.        ترکیب مواد غذایی: به عنوان مثال لبنیات به دلیل داشتن کلسیم و فسفر خنثی کننده هستند به همین دلیل ترکیب آنها با مواد غذایی کاریوژن باعث کاهش تاثیر مخرب آن ها می شود.

4.        توالی و تکرر مصرف غذا: در هر بار استفاده از کربوهیدرات های قابل تخمیر، افزایش اسیدیته در عرض 5 تا 15 دقیقه آغاز و به مدت 40 دقیقه ادامه می یابد به همین سبب مصرف میان وعده های مکرر، پوسیدگی دندان را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.  

فاطمه نوری پور، کارشناس ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز