نقرس یک اختلال در متابولیسم پورین هاست که با تشکیل کریستال های مونوسدیم اورات در مفاصل و بافت های نرم همراه می باشد. تجمع این کریستال ها سبب بروز علائم مزمن آرتریت می گردد که می تواند سبب ایجاد وقایع عودکننده بسیار دردناک مفاصل و التهاب بافت های نرم شود (نقرس حاد).

 

مکان های معمول درگیری در نقرس مزمن انگشت شست پا، مچ، مفاصل انگشتان، آرنج، قوزک پا، زانو و و بخش حلزونی گوش خارجی می باشد. هم عوامل ژنتیکی و هم غیر ژنتیکی می تواند سبب پیشرفت نقرس شود.

افزایش اوریک اسید خون عامل خطر اصلی ایجاد نقرس است. همچنین افزایش سن، جنس مذکر و قومیت فرد از عوامل مهم دیگر پیشرفت این بیماری می باشد. عوامل تغذیه ای، ابتلا به برخی از بیماری ها همچون بیماری مزمن کلیوی، استفاده از برخی داروها و یائسگی از عوامل دیگر بروز این بیماری به حساب می آیند.

محتاطانه است که به بیماران دچار نقرس توصیه شود که یک رژیم غذایی متعادل همراه با محدودیت غذاهای حیوانی مصرف کنند. همچنین این افراد باید از مصرف غذاهای با میزان بالای پورین اجتناب نمایند.

غذاهای غنی از پورین عبارتند از: عصاره و آب گوشت، ماهی کولی، ماهی ساردین، ماهی خال مخالی، شاه ماهی، گوشت کبک، گوشت غاز، مغز، دل، قلوه، لوزالمعده، صدف دو کپه ای، اسکالوپ (گوش ماهی یا حلزون های دو کپه ای)، تخمک ماهی و مکمل مخمرها (مخمر نانوایی و آبجو).

مصرف گوشت قرمز نیز به مقدار یک سروینگ (90-60 گرم پخته) یا کمتر در هفته توصیه می شود. اگر چه دریافت ماهی می تواند سطح سرمی اورات را افزایش دهد، مصرف مقادیر متوسط ماهیان چرب آب سرد همچون ماهی تن، سالمون و قزل آلا که غنی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند، فواید قلبی عروقی بیشتری را فراهم می کنند. مصرف تخم مرغ و مرغ نیز در مقادیر متوسط از منابع پروتئینی کم خطرتر به حساب می آیند.

از دیگر توصیه ها محدودیت مصرف فروکتوز و کربوهیدراتهای تصفیه شده (همچون نوشیدنی های غیرالکلی شیرین شده و آبمیوه ها، آبنبات ها و شیرینی ها) می باشد. فروکتوز یک کربوهیدرات شناخته شده برای افزایش اورات است.

دریافت فروکتوز و شکر، فرد را به مقاومت به انسولین و سندروم متابولیک مستعد کرده که خود خطر ازدیاد اوریک اسید خون را افزایش می دهد. مصرف نوشیدنی های غیرالکلی شیرین شده با شربت ذرت با فروکتوز بالا، نیز با خطر بالاتر نقرس در ارتباط است.

البته مشخص نیست که این امر تحت تأثیر فروکتوز مشتق شده از شربت ذرت است یا ناشی از سوکروز آن می باشد.

مصرف الکل، به ویژه مصرف آبجو که غنی از پورین هاست، با افزایش خطر نقرس در ارتباط است.

مصرف آزادانۀ پروتئین های گیاهی، مغزها، سبزیجات، حبوبات، غلات کامل، میوه های کم شیرین و روغن های گیاهی در نقرس حمایت می شود و دریافت روزانه تا دو سروینگ محصولات لبنی کم چرب توصیه می گردد.

مصرف قهوه ساده (بدون شکر) با کاهش سطوح اورات سرم در ارتباط است و بنابراین ممکن است اثر محافظتی برای نقرس داشته باشد. مصرف قهوه تا حداکثر 6 فنجان در روز برای نقرس مفید واقع شده است، اما شروع تازۀ قهوه ممکن است نقرس را تشدید کند.

مکمل یاری با ویتامین C ممکن است مفید باشد، اما دوز مصرفی آن و توصیه های ایمنی طولانی مدت آن ارائه نشده است.

کاهش وزن در افراد دچار اضافه وزن نیز ممکن است به کاهش خطر نقرس کمک کند.

به نظر می رسد که اثر محافظتی تخم مرغ، پروتئین گیاهی و قهوه احتمالاً به علت خاکستر قلیایی آنها باشد.

در طی مرحلۀ حاد بیماری توصیه می شود که مصرف آب به حداقل 8 لیوان در روز افزایش یافته و از مصرف گوشت قرمز یا الکل خودداری شود.

"دکتر مهسا مؤذن"دکترای تخصصی علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر