پوکی استخوان شایع ترین بیماری استخوانی است که با کاهش توده استخوان و تخریب ریزساختارهای بافت استخوان مشخص شده و منجر به افزایش خطر شکستگی می گردد. شکستگی ها ممکن است منجر به درد مزمن، ناتوانی و مرگ شوند.

 

مطالعات موجود پیشنهاد می کنند که دریافت محصولات لبنی امکان دارد که با کاهش از دست دهی استخوان در طی روند پیری در ارتباط باشند. محصولات لبنی غنی از کلسیم بوده و ممکن است سبب ترویج بازسازی استخوان و افزایش تشکیل استخوان شوند.

این محصولات پروتئین، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، روی و فسفر بیشتری به ازاء هر کیلوکالری نسبت به سایر مواد غذایی فراهم می کنند؛ که همگی از فاکتورهای بالقوه سودمند برای استخوان به شمار می آیند.

یک واحد لبنیات می تواند حدود 250 میلی گرم کلسیم فراهم کند؛ در حالی که 6-5 واحد سبزیجات برگی سبز تیره یا حبوبات و یا 12-10 واحد غلات کامل یا غلات تصفیه شده حاوی این مقدار کلسیم است. بنابراین محصولات لبنی منبع غنی تری از مواد مغذی برای استخوان هستند. این محصولات ممکن است تا 65-52 درصد دریافت روزانۀ توصیه شدۀ کلسیم و 28-20 درصد نیاز به پروتئین را تأمین کنند.

تأثیر دریافت شیر بر سلامت استخوان

شیر منبع مهمی از دریافت کلسیم (با میزان جذب بالا) در اکثر جوامع توسعه یافته است، که میانگین محتوای کلسیمی آن 1150 میلی گرم در لیتر می باشد. به نظر می رسد که وجود کلسیم و سایر مواد معدنی همچون فسفر، ید، پتاسیم، ویتامین ها و مواد مغذی مختلف برای رشد اسکلتی و قدرت استخوان مفید باشد. به علاوه تأثیرات مفیدی از دریافت پروتئین های شیر همچون کازئین و پروتئین آب پنیر (پروتئینwhey) بر استخوان گزارش شده است.

پروتئین آب پنیر در موش ها تراکم معدنی استخوان و قدرت مکانیکی استخوان ران را افزایش داده است. به طور مشابه این پروتئین منجر به افزایش تراکم معدنی مهره های کمر در زنان یائسه شده است. مطالعات حیوانی که تأثیر دریافت شیر یا عصارۀ آب پنیر را مورد بررسی قرار داده اند و همچنین بسیاری از مطالعات مشاهده ای آینده نگر بزرگ، اثرات مفیدی از مصرف این مواد غذایی بر سلامت استخوان و خطر شکستگی لگن نشان داده اند. مطالعات تجربی به روی شاخص های بازگردش و تراکم معدنی استخوان نیز معمولاً فوایدی از نوشیدن شیر گاو ارائه داده اند.

با این وجود تعداد کمی از مطالعات اپیدمیولوژیک متناقض، خطر افزایش یافتۀ شکستگی های لگن در افرادی که مقادیر بالاتر شیر را در سنین بزرگسالی یا زودتر از آن نوشیده اند، نشان داده است. هر چند در یکی از این مطالعات دریافت ماست یا پنیرهای تخمیر شده با کاهش خطر شکستگی لگن در ارتباط بوده است.

فرضیه های متعددی برای توضیح این یافته های متناقض ارائه شده است؛ همچون اضافه بار اسیدی. اگرچه ادعا شده است که دریافت پروتئین شیر با ایجاد اضافه بار اسیدی سبب افزیش دفع ادراری کلسیم می گردد، اما حضور این پروتئین ها، خود با افزایش جذب روده ای کلسیم در ارتباط است.

باید در نظر داشت که مطالعات اپیدمیولوژیک هنگام جستجوی اثرات یک مادۀ غذایی با موانع بسیاری رو به رو هستند. از جملۀ این موانع، وجود تعداد زیادی از مخدوشگرها در میان غذاها است. به علاوه آن دسته از داده های دریافت رژیمی قابل اطمینان است که در طی دوره های طولانی جمع آوری شده باشد (غالباً مدت زمانی طولانی قبل از وقوع یک شکستگی) و بنابراین نقص در یادآوری ممکن است سبب ایجاد خطا یادآوری شود که با این حال شناسایی نگردد.

" مهسا موذن" دکترای تخصصی تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر