دانشکده تغذیه و علوم غذایی
شکلات تلخ و سلامتی
خوردن شکلات تلخ با محتوای کاکائو بالا در حد اعتدال می تواند آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی را تامین کند وتا حدودی می تواند در برابر بیماری قلبی محفاظت کند. اما ممکن است حاوی مقادیر زیادی قند و کالری نیز باشد.
شکلات تلخ سرشار از مواد مغذی است که می تواند بر سلامت افراد تأثیر مثبت بگذارد.
از دانه درخت کاکائو حاصل می شود و یکی از بهترین منابع آنتی اکسیدانی است. مطالعات نشان می دهد که شکلات تلخ می تواند سلامتی را بهبود بخشد و خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
در اینجا 4 مورد از فواید شکلات تلخ یا کاکائو که توسط مطالعات به دست آمده را بررسی می کنیم:
- بسیار مغذی
شکلات تلخ با کیفیت با محتوای کاکائو بالا کاملاً مغذی است و حاوی مقدار مناسبی از فیبرمحلول، آهن، منیزیم، مس، منگنز، پتاسیم، فسفر، روی، سلنیوم است. البته مقدار زیاد شکلات قند و انرژی بالایی نیز به همراه دارد و بهتر است از شکلات تلخ استفاده شود و در مصرف آن تعادل رعایت شود.
همچنین محتوای اسیدهای چرب کاکائو و شکلات تلخ نیز مناسب است. چربی ها بیشتر از اسید اولئیک (چربی سالم برای قلب که در روغن زیتون نیز یافت می شود)، اسید استئاریک و اسید پالمیتیک تشکیل شده اند. اسید استئاریک اثر خنثی بر کلسترول بدن دارد. اسید پالمیتیک می تواند سطح کلسترول را افزایش دهد، اما تنها یک سوم کل چربی را تشکیل می دهد.
شکلات تلخ همچنین حاوی محرک هایی مانند کافئین و تئوبرومین است، اما بعید است اثری در هوشیاری داشته باشد، زیرا میزان کافئین آن در مقایسه با قهوه بسیار کم است.
- منبع غنی آنتی اکسیدان ها
شکلات تلخ مملو از ترکیبات آلی است که از نظر بیولوژیکی فعال هستند و به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. این ترکیبات شامل پلی فنول ها، فلاوانول ها و کاتچین ها و غیره است. بر اساس تحقیقات، پلی فنول های موجود در شکلات تلخ ممکن است به کاهش برخی از اشکال کلسترول LDL در ترکیب با مواد غذایی دیگر مانند بادام و کاکائو کمک کند. یک مطالعه نشان داد که کاکائو و شکلات تلخ فعالیت آنتی اکسیدانی، پلی فنول ها و فلاوانول های بیشتری نسبت به سایر میوه های آزمایش شده از جمله بلوبری دارند.
- افزایش جریان خون و کاهش فشار خون
فلاونوئیدهای موجود در شکلات تلخ می‌توانند اندوتلیوم یا جدار داخلی شریان‌ها را برای تولید نیتریک اکساید تحریک کنند. یکی از عملکردهای نیتریک اکساید ارسال سیگنال به شریان ها در جهت ریلکس شدن و کاهش مقاومت در برابر جریان خون می باشد که در نتیجه فشار خون را کاهش می دهد. بسیاری از مطالعات نشان می دهد که کاکائو و شکلات تلخ می توانند جریان خون را بهبود بخشند و فشار خون را کاهش دهند، اگرچه اثرات آن معمولا خفیف است.
- افزایش HDL و محافظت از LDL در برابر اکسیداسیون
مصرف شکلات تلخ می تواند عوامل خطر مهم برای بروز بیماری قلبی را بهبود بخشد و در برابر کلسترول بالا محافظت کند. کاکائو اشکال مستعد اکسیداسیون LDL را کاهش می دهد. حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان قوی است که آن را وارد جریان خون می کند و از لیپوپروتئین ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می کند. در یک مطالعه کوچک، مصرف شکلات تلخ همراه با فلاوانول لیکوپن به طور قابل توجهی سطح کلسترول تام، کلسترول LDL و تری گلیسیرید را کاهش داده است.
فلاوانول موجود در شکلات تلخ همچنین می تواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد، که یکی دیگر از عوامل خطر رایج برای بیماری هایی مانند بیماری قلبی و دیابت است. با این حال، شکلات تلخ حاوی قند نیز هست که می تواند تاثیر معکوس داشته باشد.
شواهد قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد کاکائو می‌تواند فواید سلامتی زادی داشته باشد، به ویژه محافظت در برابر بیماری‌های قلبی. البته بی هیچ وجه نباید در مصرف شکلات تلخ زیاده روی کرد. همچنین توجه داشته باشید که بسیاری از شکلات های موجود در بازار مغذی نیستند. بهتر است موارد با کیفیت شکلات تلخ با محتوای کاکائو 70 درصد یا بالاتر را انتخاب کنید. در نهایت شکلات غذایی با طعم عالی و در عین حال فواید قابل توجهی است./ف.نوروزی فرد
«زهرا مغدانی» کارشد ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز