بخش اول

فلج مغزی (CP) گروهی از اختلالات مربوط به کنترل حرکت یا هماهنگی است، که در اثر آسیب به مغز در طی اوایل دوره نمو ایجاد می شود. تعدادی از عوامل ایجاد کننده CP عبارت است از: نارس بودن، نارسایی جفت، عفونت، زردی نوزاد و عدم رسیدن اکسیژن به نوزاد در بدو تولد. به طور معمول میزان بروز CP، 5/1 تا 4 نفر در هر 1000 تولد زنده گزارش شده است.

از جمله مشکلات مشاهده شده در این افراد، یبوست است که با بی تحرکی، اختلال در هماهنگی ماهیچه ها و کمبود فیبر و مایعات تشدید می شود. مشکلات دندانی نیز در بیماران CP قابل مشاهده است که اغلب به ناهنجاری ها و بی نظمی های دندانی و شکستگی دندانها مربوط می شود.

تغذیه طولانی مدت با شیر ​​و آبمیوه توسط شیشه باعث پوسیدگی دندان های شیری جلویی و آسیاب می شود. مشکلات شنوایی و به ویژه اختلالات بینایی، ناتوانی ذهنی، مشکلات تنفسی و تشنج نیز بر وضعیت تغذیه تأثیر می گذارند. همچنین تراکم استخوان در کودکان و نوجوانان مبتلا به اشکال متوسط ​​تا شدید این بیماری، که مشکلات عمده حرکتی و مشکلات تغذیه ای دارند، کاهش می یابد.

رفلاکس معده به مری غالباً در نوزادان و کودکان نوپای مبتلا به فلج مغزی دیده می شود و اگر غذا آسپیره شود، ممکن است تغذیه از طریق لوله، برای بیمار شروع گردد.

 مشکلات معمول در این بیماران عبارتند از: سوء رشد، دریافت ناکافی انرژی و مایعات، تداخلات دارو و مواد مغذی، یبوست، و مشکلات غذاخوردن. وضعیت تغذیه نامطلوب و نارسایی رشد، که اغلب به مشکلات غذا خوردن مربوط می شود، در کودکان مبتلا به CP رایج است و تأمین کردن نیاز به انرژی و مواد مغذی به ویژه در بیماران مبتلا به اشکال شدیدتر این بیماری دشوار می باشد.

از آنجایی که ممکن است نوزادان دارای اختلال بلع بوده و پس از این دوران، در هماهنگی بین جویدن و بلعیدن دارای مشکل باشند، پیشرفت طبیعی به سمت مصرف غذاهای جامد دیرتر از حد معمول رخ می دهد. مشکلات دهانی-حرکتی ممکن است دائمی باشند و نیاز به تغییرات مادام العمر مانند تغییر در بافت غذاها و مایعات، تغذیه با لوله یا هیدراتاسیون داشته باشند.

تیمی از متخصصان تغذیه، گفتاردرمانان، کاردرمانان و فیزیوتراپ ها باید با هم در برنامه ریزی درمانی و به حداکثر رساندن مهارت ها در فرد مشارکت کنند. انجام مداخلات، زمانی با بیشترین موفقیت همراه است که والدین به عنوان بخشی از تیم درمان همکاری کنند.

در بخش دوم این مطلب، به توصیه ها و راهکارهای تغذیه ای در این بیماری اشاره خواهد شد./ف.نوروزی فرد

دکتر «مهسا مؤذن» دکترای تخصصی تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز