سندروم داون یک بیماری ژنتیکی است که ناشی از وجود یک کروموزوم اضافی (کروموزوم 21) در سلول ها است. بروز آن یک نفر در هر 600 تا 800 تولد زنده می باشد. افراد مبتلا به این سندروم معمولاً دارای قد کوتاه، تون عضلانی کم، ناتوانی ذهنی، نقایص مادرزادی قلب و ... هستند. همچنین افراد مبتلا به این سندروم بیشتر در معرض ابتلا به برخی از بیماری‌ها از جمله کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های خودایمنی، صرع و ... می باشند.

 

دریافت غذایی و مهارت های غذا خوردن

دریافت غذایی نوزاد مبتلا به سندروم داون ممکن است با نوزاد سالم متفاوت باشد. اگرچه شیر مادر توصیه می شود، اما بسیاری از نوزادان مبتلا به این سندروم با شیر خشک تغذیه می شوند. بیماری های شیرخوار، بستری شدن در بخش نوزادان، مشکل در خوردن شیر مادر توسط نوزاد، ناامیدی و افسردگی مادر و احساس عدم کفایت شیر مادر از دلایل استفاده از شیر خشک است.

مصرف غذای جامد نیز در کودکان مبتلا به سندوم داون به تأخیر می افتد که عمدتاً به دلیل تأخیر در تکامل عملکرد دهانی-حرکتی است. اگر کودک کنترل سر ضعیفی داشته باشد یا هنوز قادر به نشستن نباشد، ممکن است ارائه غذا به صورت جامد در 6 ماهگی صورت نپذیرد.

مهارت های غذا خوردن در نوزادان و کودکان مبتلا به سندروم داون به تعویق می افتد. به طوری که برخی از والدین شروع مهارت هایی همانند شیر خوردن از سینه مادر و مکیدن را برای نوزاد خود دشوار می دانند. به علاوه ناهنجاری های گوارشی در 8 تا 12 درصد از نوزادان مبتلا به سندروم داون یافت می شود و این نوزادان اغلب نیاز به تغذیه از طریق معده دارند.

سایر عواملی که تغذیه را در سال های اول زندگی دشوار می کند عبارتند از: حفره دهانی کوچک، رشد تأخیری دندان ها یا دندان های غیر طبیعی، احتقان بینی، دستان کوچک و انگشتان کوتاه. از شیر گرفتن و خوردن مستقل غذا توسط کودک در مقایسه با سایر نوزادان معمولا دیرتر صورت می گیرد. نوزاد دچار سندروم داون تقریباً 6 ماه دیرتر از سایر کودکان برای استقلال تلاش می کند. یک برنامه مداخله ای مناسب همراه با تیم تغذیه می تواند والدین را در کار کردن با کودک به سمت مهارت های تغذیه ای قابل دستیابی راهنمایی کند.

اضافه وزن: کودکان مبتلا به سندروم داون (و همه کودکانی که تون عضلانی پایینی دارند) به دلیل مصرف انرژی کمتر از معمول، در معرض خطر افزایش وزن هستند. مدیریت وزن در این افراد باید شامل ارزیابی تکاملی غذاخوردن در کودک، مهارت های حرکتی، سطوح فعالیت بدنی و چالش های محیطی باشد.

مطالعات نشان داده اند که مصرف انرژی در حال استراحت کودکان مبتلا به سندروم داون کمتر از سایر کودکان است و ممکن است 10٪ تا 15٪ کمتر از دریافت مرجع برای انرژی باشد. برای کودکان بزرگتر از 5 سال، محاسبات برای انرژی ممکن است بر اساس قد (به جای وزن) باشد.

در این کودکان (همچون سایر کودکان)، توصیه هایی مثل پیروی از یک برنامه غذایی منظم شامل سه وعده غذایی و دو تا سه میان وعده غنی از مواد مغذی توصیه می گردد. همچنین پرهیز از غذاهایی با مقادیر بیش از حد چربی و قند،خودداری از مصرف نوشیدنی های پرکالری و افزایش فعالیت بدنی توصیه می گردد.

طراحی یک برنامه غذایی با کالری کنترل شده بر اساس کیلوکالری به ازای هر سانتی متر قد هم ممکن است مفید باشد. پیشگیری از اضافه وزن و ترویج سبک زندگی فعال از اهداف مهم هستند. جهت داشتن برنامه موفق، آموزش والدین در زمینه مداخله رفتاری و آموزش تغذیه و فعالیت بدنی در جلسات متعدد توصیه می گردد.

یبوست: کودکان مبتلا به سندرم داون به دو دلیل بیشتر از سایر کودکان ممکن است دچار یبوست شوند. اولین علت، وجود تون عضلانی کمتر در این افراد است و دلیل دوم، فعالیت بدنی کمتر در آنها است. این مشکل با کمبود فیبر و مایعات در رژیم غذایی تشدید می شود. رفع یبوست در این افراد باید شامل تأمین فیبر و مایعات کافی با تاکید بر مصرف آب باشد. منابع فیبر عبارت است از میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، حبوبات و مغزها.

باید توجه داشت در صورتی که فرد از ابتدا رژیم کم فیبر مصرف می کند باید به تدریج این منابع غذایی را به رژیم افزود./ف.نوروزی فرد

"مهسا موذن" دکترای تخصصی علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز

پایان خبر