دوران کودکی و نوجوانی زمان کلیدی ساخت استخوان است. در این دوران رشد طولی و افزایش استحکام استخوان بطور قابل توجهی رخ می دهد. به نحوی که تقریبا نیمی از توده استخوانی در نوجوانی شکل می گیرد. توجه به بهبود سلامت استخوان در سال های اولیه زندگی در پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی در دوران بعدی بسیار مؤثر است.

اگرچه ژنتیک نقش عمده ای در ایجاد حداکثر توده استخوانی دارد. دریافت های غذایی و فعالیت بدنی در رسیدن به بالاترین میزان از سختی و استحکام استخوان نقش بسزایی دارند.

کلسیم، ویتامین دی و پروتئین مواد مغذی ضروری برای رشد استخوان هستند. در سنین 9 تا 18 سال بیشترین نیاز به کلسیم دیده می شود. لبنیات نظیر شیر، ماست، پنیر، دوغ و کشک تأمین کننده بخش اعظمی از نیاز روزانه به کلسیم است.

کلم بروکلی، کلم پیچ، کلم برگ، برگ شلغم و بادام نیز منابع خوب کلسیم هستند. متاسفانه مصرف زیاد نوشیدنی های شیرین شده منجر به کاهش تمایل به مصرف لبنیات و نوشیدنی های برپایه شیر در نوجوانان و کودکان بزرگتر شده است.

ویتامین دی یکی دیگر از مواد مغذی ضروری در رشد و سلامت استخوان است. منبع اصلی دریافت ویتامین دی نور خورشید است. بنابراین تشویق کودک به ورزش و انجام فعالیت بدنی در محیط آزاد منجر به بهبود ذخایر این ویتامین در بدن می گردد.

مطالعات مختلف نشان داده اند پروتئین از طریق افزایش سطح فاکتورهای رشد در تشکیل استخوان در دوران رشد سریع ضروری است. قرار دادن مواد غذایی نظیر گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، انواع مغزها و سویا در برنامه غذایی روزانه می تواند پروتئین مورد نیاز فرد را تأمین کند.

توجه به این مسئله حائز اهمیت است که تغذیه مناسب و فعالیت بدنی دو جزء لاینفک در رشد استخوان ها هستند و این اثر در سنین نوجوانی بیشتر مشاهده می گردد. بنابراین تمرین های ورزشی منظم و فعالیت بدنی روزانه مانند پیاده روی، دویدن و بازی های پرتحرک به حفظ سلامت استخوان کمک قابل توجهی می کند.

حفظ وزن سالم نیز در پیشگیری از بروز اختلالات استخوانی مؤثر است. لاغری یا چاقی هردو از عوامل خطر تهدید کننده سلامت استخوان هستند. مطالعات مختلف نشان داده اند که چاقی شکمی به دلیل ایجاد اختلالات متابولیکی اثرات منفی بر سلامت استخوان دارد.

چاقی کودکان منجر به تغییر در هورمون های رشد و هورمون های فرد در دوران بلوغ می گردد و همچنین بواسطه تغییر در ترشح آدیپوکین ها بر رشد استخوان اثرات نامطلوب می گذارد.

بنابراین این تغییرات هورمونی منجربه تغییر وضعیت رشد استخوان می شود.

"دکتر زهرا حسن زاده" دکترای تخصصی علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر