کپک ها قارچ های میکروسکوپی هستند که در مواد گیاهی یا حیوانی زندگی می کنند. برخلاف باکتری هایی که تک سلولی هستند، کپک ها از سلول های زیادی ساخته شده اند و گاهی اوقات با چشم غیر مسلح دیده می شوند. کپک های موجود در مواد غذایی می توانند مشکلات سلامتی به همراه داشته باشند بطوریکه برخی از کپک ها باعث واکنش های آلرژیک و مشکلات تنفسی شده و برخی گونه ها در شرایط مناسب "مایکوتوکسین ها" که ترکیبات سمی و خطرناکی هستند را تولید می کنند.

 

چطور می توان رشد کپک در مواد غذایی را به حداقل رساند؟

پاکیزگی در کنترل رشد کپک ها نقش حیاتی ایفا می کند. اسپورهای کپک از مواد غذایی آلوده می توانند به یخچال، دستمال های پارچه ای و ظروف موجود در یخچال منتقل شوند. به منظور پیشگیری از آلودگی مواد غذایی به کپک توصیه می شود اقدامات زیر انجام گردد:

1- خرید مقادیر کم و استفاده سریع از غذا می تواند از رشد کپک جلوگیری کند.

2- داخل یخچال را به طور مرتب (دو تا سه ماه یکبار) تمیز کنید. به این منظور یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک چهارم لیوان آب حل کنید و با استفاده از این محلول تمام سطوح داخل یخچال را تمیز کنید. سپس با آب تمیز مجددا سطوح را تمیز کرده و با دستمال تمیز خشک کنید.

3- در صورت وجود کپک روی سطوح داخل یخچال، ابتدا کپک را با دستمال یک بار مصرف از روی سطح به طور کامل تمیز کنید. سپس با یک محلول ضدعفونی کننده سطوح، ناحیه نام برده را به دقت ضدعفونی کنید. سپس با آب و دستمال تمیز ماده ضدعفونی کننده را کاملا پاک نموده و خشک کنید.

4- ظروف و پارچه ی آلوده به کپک اسپورها را در محیط پخش می کند، لذا تمام ظروف موجود در یخچال، اسفنج و دستمال های مخصوص نظافت را بخوبی شسته و کاملا تمیز کنید.

5- سطح رطوبت خانه را در حدود زیر 40 درصد نگه دارید.

6- هنگام سرو غذا آن را در ظروف سرپوشیده نگه دارید تا از قرار گرفتن آن در معرض اسپورهای کپک در هوا جلوگیری شود. برای ذخیره غذاهایی که می خواهید مرطوب بماند مانند میوه ها و سبزیجات تازه یا خرد شده و سالادهای سبز و مخلوط از سلفون استفاده کنید.

7- قوطی های بازشده مواد غذایی فاسدشدنی را در ظروف تمیز در دار خالی کرده و سریعاً در یخچال قرار دهید.

8- مواد فاسدشدنی را بیش از 2 ساعت بیرون از یخچال نگذاشته و در مدت 3 تا 4 روز از مواد باقیمانده استفاده کنید تا کپک فرصتی برای رشد نداشته باشد.

اما وقتی غذای کپک زده می بینید:

1- ماده غذایی کپک زده را بو نکنید. این کار می تواند باعث مشکلات تنفسی شود.

2- اگر سطح غذا با کپک پوشیده شده است آن را دور بریزید. غذای آلوده را درون یک کیسه کاغذی کوچک قرار دهید و یا آن را در سلفون بپیچید و در سطل آشغال درپوش دار که حیوانات به آن دسترسی نداشته باشند بیندازید.

3- مواردی که نزدیک و یا در تماس با ماده غذایی کپک زده بوده به دقت بررسی کنید چرا که کپک به سرعت پخش می شود.

4- کپک و سموم آن به عمق مواد غذایی با بافت نرم و رطوبت بالا مانند ماست، ژله، مربا و پنیرهای نرم نفوذ می کنند. لذا این مواد غذایی را در صورت آلودگی به کپک دور بیندازید و مصرف نکنید. در حالیکه سموم و ریشه های کپک نمی توانند به بافت های سخت نفوذ کنند. بنابراین در صورت مشاهده کپک روی میوه و سبزیجات با بافت سخت مانند کلم، هویج و یا پنیرهای سخت، ناحیه کپک زده را با چاقوی خشک به فاصله 1 اینچ (54/2 سانتیمتر) از هر طرف به شکلی جدا کنید که چاقو با ناحیه کپک زده تماسی نداشته باشد. محصولات نانوایی کپک زده را مصرف نکنید چرا که خلل و فرج موجود در این محصولات موجب نفوذ آلودگی به لایه های زیرین می گردد. در صورت مشاهده کپک در مواد غذایی بسته بندی نشده از مصرف آن جدا خودداری کنید.

مینا زارعی کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی

پایان خبر